एस् ए टी भी,२ भाद्र २०८२, काठमाडौंः बागमती प्रदेश सरकार अन्तर्गतको मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानले चिकित्सा शिक्षातर्फ स्नातक तकको एबीबीएस अध्यापन थाल्ने भएको छ । चिकित्सा शिक्षा आयोगले यसै शैक्षिक सत्रदेखि एमबीबीएस पढाउनका लागि ५० सिट स्वीकृति प्रदान गरेसँगै प्रतिष्ठानले अध्यापनको तयारी थालेको हो ।
आयोगको २१ औँ बोर्ड बैठकले प्रतिष्ठानलाई ५० सिटमा एमबीबीएस अध्यापन गर्न स्वीकृति दिएको हो । आगामी माघदेखि अध्यापन सुरु गर्ने गरी व्यवस्थापनको काम थालिएको प्रतिष्ठानका रजिष्ट्रार भीमसागर गुरागाईंले जानकारी दिए ।
२०७६ मा प्रदेश सभाबाट मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठान ऐन जारी गरिएको थियो । २०७७ साउन १५ मा प्रतिष्ठानको उपकुलपति र भदौ १५ गते अन्य पदाधिकारी नियुक्त गरी कार्य प्रारम्भ गरिएको थियो । उनीहरूको कार्यकाल पूरा भइसकेको छ भने गत असोजमा नयाँ पदाधिकारी नियुक्त भएर काम गर्दै आएका छन् ।
गुरागाईंका अनुसार आयोगले सञ्चालन गरेको प्रवेश परीक्षामा उत्तीर्ण छात्रछात्रालाई भर्नाका लागि सिफारिस गर्ने र सोही अनुसार प्रतिष्ठानले भर्ना गरेर अध्यापन थाल्ने तयारी छ । प्रतिष्ठानमा स्नातकोतर तहको एमडीजीपी (विशेषज्ञ) पीजी तथा स्नातक तहका कार्यक्रम सञ्चालित छन् । प्रतिष्ठानमा बीएससी नर्सिङको सिट २० बाट बढाएर ३० पुर्याइएको छ । मेडिकल ल्याब टेक्नोलोजी र पब्लिक हेल्थ (बीपीएच) कार्यक्रम भने २०/२० सिट कायम छन् । यसै गरी ब्याचलर अफ फार्मेसी कार्यक्रम ३० सिटमा पढाइ भइरहेको छ ।
स्नातक तहका यी कार्यक्रमसँगै प्रतिष्ठानले स्नातकोत्तर तहमा एमडीको ७ वटा विषयमा यसै वर्षबाट अध्ययन सुरु गर्न लागेको हो, जसमा कुल ८ सिट स्वीकृति प्रदान गरिएको छ । स्त्री तथा प्रसूति विभागमा २ सिट, फिजिसियन, जनरल सर्जरी, बाल रोग, हाडजोर्नी तथा नसा रोग, फेमिली फिजिसियन र एनेस्थेसियोलोजीमा एक–एक सिट छन् ।
प्रतिष्ठानले स्वास्थ्य शिक्षा विस्तारसँगै विशेषज्ञ चिकित्सक उत्पादन, गुणस्तरीय उपचार सेवा र आधुनिक अनुसन्धान प्रवर्द्धन गर्दै आएको प्रतिष्ठानका उपकुलपति प्रदिप ज्ञवालीले बताए । प्रतिष्ठानले स्वास्थ्य क्षेत्रमा दक्ष जनशक्ति उत्पादनसहित सेवा प्रवाहमा पनि उपलब्धिमूलक काम गरेको उनको भनाइ छ ।
ज्ञवालीका अनुसार प्रतिष्ठानले हाल हेटौंडा अस्पताललाई आफ्नो सेवा क्षेत्रको रूपमा अघि बढाएको छ । हाल हेटौंडा अस्पतालमा उपचारका लागि दैनिक १ हजार ५०० भन्दा बढी बिरामी आउने गरेका छन् ।
प्रतिष्ठानले एमबीबीएस अध्यापनका लागि शिक्षक भर्ना, पाठ्यक्रम संरचना तयार पार्ने र प्रवेश परीक्षाको समन्वयजस्ता विषयमा काम गरिरहेको उपकुलपति ज्ञवालीले जानकारी दिए । ‘प्रदेशमै गुणस्तरीय चिकित्सा शिक्षा प्रदान गर्ने उद्देश्यले प्रतिष्ठानले पहिलोपटक एमबीबीएस कार्यक्रम थालनी गर्न लागेको हो । यो ऐतिहासिक अवसर हो, जसले बागमती प्रदेशका विद्यार्थीलाई स्वदेशमै मात्र नभएर प्रदेशमै स्वास्थ्य शिक्षा हासिल गर्ने अवसर दिनेछ ।’
- संरचना निर्माणमा सरकारको उदासीनता
स्नाकोत्तर तहको एडीजीपी र स्नातक तहको बीएससी नर्सिङ, फार्मेसी, जनस्वास्थ्य लगायतका विषय अध्यापन गरिरहेको मदन भण्डारी स्वास्थ्य विज्ञान प्रतिष्ठानको संरचनागत विकास भने कमजोर देखिएको छ । यसै शैक्षिक सत्रबाट एबीबीएस अध्ययन सुरु गर्ने क्रममा रहेको प्रतिष्ठानको कार्यालयसमेत व्यवस्थित र स्थायी छैन ।
प्रतिष्ठानले भाडाका घर तथा पुराना भवन मर्मत सुधार गरेर आफ्ना प्रशासनिक काम तथा शैक्षिक गतिविधि सञ्चालन गर्दै आएको छ । एबीबीएस कार्यक्रमको अनुमति लिन पनि प्रतिष्ठानले निर्माणाधीन भवन र अस्पताल देखाएको छ ।
भौतिक संरचना तथा उपकरण र जनशक्ति व्यवस्थापन गरेर एबीबीएसको अध्यापन अनुमति लिएको प्रतिष्ठानको संरचनागत विकासमा सरकारको उदासीनता देखिएको छ । प्रतिष्ठानले हेटौँडा–१० स्थित भुटनदेवी चौरको जग्गामा निर्माणाधीन शैक्षिक भवन र हेटौँडा–१ हेटौँडा अस्पताल परिसरमा निर्माण भइरहेको २०० शय्या क्षमताको अस्पताललाई पूर्णता दिएर औजार उपकरण जडान गुर्नुपर्ने चुनौती कायमै छ ।
गत आर्थिक वर्ष (२०८१/०८२) को असारमै सम्पन्न गर्ने लक्ष्य लिइएका शैक्षिक भवन पनि निर्माण सम्पन्न हुन सकेका छैनन् । अस्पताल भवनको पूर्वाधार निर्माणको काम लगभग सम्पन्न भए पनि औजार उपकरण भने प्राप्त हुन सकेको छैन ।
संघीय सरकारको विशेष अनुदानमार्फत ५० करोड लागतमा हेटौंडा–१०, भुटनदेवी चौरमा ६ तले भवन निर्माण भइरहेको छ । निर्माण व्यवसायीको ढिलासुस्तीका कारण सो भवन सम्पन्न गर्ने म्याद ६ महिना थप गर्ने प्रक्रिया चलिरहेको छ ।
प्रतिष्ठानको शैक्षिक भवन (बेसिक साइन्स) निर्माणका लागि प्रदेश राजधानी पूर्वाधार विकास आयोजना कार्यालय हेटौंडाले गत २०७८ फागुन २३ गते ठेक्का सम्झौता गरेको थियो । उक्त भवन गत २०८१ भदौ २२ गतेसम्ममा निर्माण सम्पन्न हुनुपर्नेमा विभिन्न समस्याका कारण असारसम्मका लागि म्याद थप गरिएको थियो ।
कार्यालयले उक्त भवन निर्माणका लागि कुमार आरएन सीएस जेभी गोकर्ण–११ काठमाडौँलाई भ्याटसहित ४९ करोड ९५ लाख ३ हजार रुपैयाँमा ठेक्का दिएको थियो । समयमै काम नगर्दा उक्त भवनको सम्पूर्ण व्ययभार प्रदेश सरकार मातहत परेको छ । हाल बेसिक साइन्स भवनको काम ५५ प्रतिशत सम्पन्न भएको छ । सो भवनका लागि संघीय सरकारले प्रतिष्ठानलाई ९७ करोड विशेष अनुदान दिएको थियो ।
त्यस्तै, प्रतिष्ठानकै पहलमा हेटौंडा अस्पताल परिसरमा संघीय सरकारको विशेष अनुदानमार्फत २३ करोड रुपैयाँ लागतमा ६ तले अस्पताल निर्माणको काम सम्पन्न भइसकेको छ । प्रदेश सरकार मातहतको सहरी विकास तथा भवन कार्यालय हेटौंडाले गत २०७८ असार १८ गते २३ करोड ६४ लाख २५ हजार रुपैयाँमा अस्पताल निर्माणका लागि ठेक्का सम्झौता गरेको थियो । गत २०८० पुस १६ मा निर्माण सम्पन्न गर्ने गरी विकोई नव सृजनशील जेभीले ठेक्का लिएको उक्त भवन निर्माण समयमा सम्पन्न नभएपछि वैशाखसम्मका लागि म्याद थप गरिएको थियो ।
हाल अस्पतालसँगै रहेको २०० बेड भवनको संरचना निर्माणको काम सकिएको छ । उक्त भवनको केही फिनिसिङ कार्य बाँकी छ । सो भवनमा प्रतिष्ठानले २ सय बेडको अस्पताल सञ्चालन गर्ने योजना तयार पारेको थियो । सो भवनका लागि संघीय सरकारले ३२ करोड रुपैयाँ विशेष अनुदानमार्फत दिएको थियो ।
रजिष्ट्रार गुरागाईंका अनुसार हाल प्रतिष्ठानको भौतिक संरचनाको विकासका लागि प्रदेश सरकार र संघीय सरकारसँग ३ वटा प्रोजेक्टको तयारी भइरहेको छ । हेटौंडा उपमहानगरपालिकाले उपलब्ध गराएको ८ बिघा क्षेत्रफलको जग्गामा प्रतिष्ठानको कार्यालय भवन निर्माणका लागि बजेट व्यवस्थापनको काम भइरहेको छ ।
उनका अनुुसार एबीबीएस अध्यापनका लागि नवनिर्मित अस्पताल भवनको चौथो र पाँचौँ तलालाई कक्षा कोठा, पुस्तकालय, ल्याब र फ्याकल्टी रुमको रूपमा निर्माण गर्ने तयारी गरिएको छ । गौरीटारको भवनलाई व्यवस्थापन र स्तरोन्नति गरी कक्षाकोठाको व्यवस्थापन गरिएको उनले बताए ।
उक्त कार्यका लागि हेटौंडा अस्पतालको आन्तरिक स्रोतबाट अधिकतम ७ करोड रुपैयाँ र प्रदेश सरकारबाट प्रतिष्ठानलाई प्राप्त विकास बजेटको ७ करोड रुपैयाँ खर्च गर्ने तयारी छ । उक्त बजेटबाट अस्पतालको पहिलो तलामा औजार उपकरण राख्ने र बाँकी आगामी वर्षमा गर्नेगरी बजेट व्यवस्थापनको तयारीमा रहेको उनको भनाइ छ ।
हेटौंडा अस्पतालको पुरानो भवनमा पीआइसीयु र एनआइसीयु सञ्चालनका लागि हेटौंडा उपमहनगरपालिकाको २ करोड र अस्पतालको आन्तरिक कोषबाट ३ करोड खर्च गर्ने तयारी अनुसार काम अघि बढाइएको गुरागाईंले बताए ।
- घर भाडामै सकिन्छ वार्षिक ४ लाख ९८ हजार
भौतिक संरचनाको अभावका कारण प्रतिष्ठानले आफ्नो शैक्षिक कार्यक्रम सञ्चालनका लागि हेटौंडा–११ मा रहेको नलेज भिलेजमा घर भाडामा लिएको छ भने हेटौंडा–६ हटियास्थित गौरीटार रंगशालामा रहेको ट्रस्टको भवनलाई मर्मत गरेर प्रयोगमा ल्याएको छ । प्रतिष्ठानको कार्यालय प्रयोजनका लागि हेटौंडा–१० मा रहेको तत्कालीन टिम्बर अफ कर्पोरेसन (टीसीएन)को पुरानो भवन पनि प्रयोग गर्दै आएको छ ।
त्यस्तै, खोज तथा अनुसन्धानका लागि हेटौंडा–८ कमानेस्थित स्थानीय लोकतान्त्रिक पार्कको भवन प्रयोग भइरहेको छ भने केही समय अघि मात्र प्रतिष्ठानले हेटौंडा–४ हुप्राचौरस्थित ६ तले घरमा नयाँ कार्यक्रम अध्यापन गराउने गरी भाडामा लिएको छ ।
प्रतिष्ठानले ती भवन प्रयोग गरेबापत वार्षिक ४ लाख ९८ हजार रुपैयाँ खर्चिने गरेको प्रतिष्ठानका रजिष्ट्रार गुरागाईंले जानकारी दिए । उनका अनुसार घर भाडा बापत प्रतिष्ठानले कार्यालय प्रयोजनमा प्रयोग गरेको टीसीएनको घरलाई मासिक ३९ हजार रुपैयाँ, नर्सिङ भवन हुप्रा चौरको घरलाई मासिक २ लाख ९३ हजार रुपैयाँ, शैक्षिक भवनका रूपमा प्रयोग गरिएको नलेजभिलेजलाई १ लाख २६ हजार रुपैयाँ र स्टोर भवनलाई ४० हजार रुपैयाँ खर्च गर्ने गरेको छ ।
- १०३ प्राज्ञिक जनशक्तिको नियुक्ति
प्रतिष्ठानले एमबीबीएस र एमडीजीपी कार्यक्रम अध्यापन कार्यका लागि १०३ जना प्राज्ञिक जनशक्ति भर्ना गरेको छ ।
प्रतिष्ठानको प्राज्ञिक सेवा तर्फ आवश्यक जनशक्ति करार सेवाबाट लिइएको रजिस्ट्रार गुरागाईंले बताए । उनका अनुसार प्रतिष्ठानले एनाटोमी, फिजियोलोजी, बायोकेमेष्ट्री, प्याथोलोजी, फर्माकोलोजी, कम्युनिटी मेडिसिन, माइक्रोबायोलोजी, सर्जरी, इएनटी, अर्थोमोलोजी, रेडियोलोजी, साइकाट्रिक, डेन्टल, डर्माटोलोजी, फोरेन्सिक मेडिसिन संकायका प्राध्यापक नियुक्त गरेको हो ।
त्यस्तै साइकोलोजी, प्याथलोजी, कम्युनिटी मेडिसिन, फोरेन्सिक मेडिसिन, माइक्रोबायोलोजी, अर्थोमोलोजी, रेडियोलोजी, डर्माटोलोजी, एडिजीपी, इएनटी, बायोकेमेष्ट्रि, हेम्याटोलोजी, मिडवाइफरी नर्सिङ, कम्युनिटी हेल्थ नर्सिङ, साइकाट्र्रिक नर्सिङ, पेडिएट्रिक नर्सिङ, फर्माकोलोजीको लेक्चरर र ल्याब मेडिसिनको इन्स्टक्टर भर्ना गरिएको उनको भनाइ छ ।
प्रतिष्ठाने नियुक्त गरेका १०३ जनशक्तिमध्ये हाल हेटौँडा अस्पतालमा रहेका ४० चिकित्सकहरुलाई थप जिम्मेवारी दिएको गुरागाईंले बताए । उनीहरूलाई थप सेवा गर्ने गरी प्राज्ञिक तथा शैक्षिक जनशक्तिको रूपमा नियुक्त गरिएको उनको भनाइ छ ।
